This article aims to present polemical exchanges over capital punishment that were conducted in interwar Poland. By using the analytical method and the source texts found in the press and the minutes of the Codification Committee, the author wants to trace the evolution of views on the death penalty and its usefulness in the state policy. The opinions on the subject differed considerably which was common not only for the interwar period. Back in the 19th century, when the first statements (...) on capital punishment had been published in newspapers, they had ended with completely different conclusions. Advocates for the abolition of the death penalty had emphasized first of all its ineffectiveness as well as the doubts of a religious and moral nature, which had led to a conclusion that the state could not take away a person’s life. Whereas supporters of the death penalty had believed that, in view of the low level of civilisation development of individual communities, giving up the possibility to impose the death sentence could have contributed to an uncontrolled rise in crime rates. They had also emphasized that public opinion demanded the retaining of capital punishment and acting against it would have resulted in various manifestations of public unrest. The death penalty had not been abolished in Poland during the interwar period but the exchange of arguments during those years had laid the foundations for the future changes in that area. They occurred at the end of the 20th century. (shrink)

Miejscem pobytu cesarza Rudolfa II na przełomie XVI i XVII w. była Praga, która stała się również centrum międzynarodowej dyplomacji oraz siedzibą dyplomatów z różnych mocarstw. Należeli do nich także stali nuncjusze apostolscy, którzy na dworze cesarskim reprezentowali papieża będącego głową Kościoła katolickiego, jak również władcą suwerennego Państwa Kościelnego. W trakcie ich wieloletniej i ciągłej pracy w stolicy Królestwa Czeskiego musieli pogodzić się z faktem, że ich rezydencja znajduje się w wyraźnie niekatolickim mieście, gdzie nawet jedna z konfesji korzystała (...) z pełnej ochrony prawnej państwa. Praca oparta na korespondencji nuncjuszy oraz kolejnych powiązanych z tym źródłach w kontekście rozwoju ziem czeskich analizuje sposób, w jaki dyplomaci apostolscy podchodzili do swego bezpośredniego otoczenia z punktu widzenia różnic konfesyjnych. Pierwszoplanowo jednak bada, czy istniały dla nich jakiekolwiek akceptowalne odmiany podejścia do innowierców, czy i w jakim stopniu można było utrzymywać z nimi relacje oraz w których dziedzinach działalności dyplomatycznej dla nuncjuszy przekraczanie granicy konfesyjnej zasadniczo nie było możliwe. Z przeprowadzonego badania wynika zatem, że z jednej strony nie było realnie możliwe całkowite wyeliminowanie kontaktów z niekatolikami, a w niektórych przypadkach negocjacje z nimi uznano nawet za konieczne, ważne lub przynajmniej dopuszczalne. Z drugiej strony byliśmy świadkami prób jasnego zdefiniowania i oddzielenia się od różnych nurtów wyznaniowych i ich wyznawców, zwłaszcza jeśli otaczające społeczeństwo mogło ewentualnie interpretować kontakty w niewłaściwy sposób, podważając tym samym wiarygodność stanowiska nuncjusza papieskiego jako przedstawiciela dyplomatycznego papieża. (shrink)

W artykule rozważam opinię mówiącą o rezygnacji z terminu „uporczywa terapia” i o potrzebie zastąpienia go terminem „terapia medycznie daremna”. Ponadto zastanawiam się nad przydatnością podziału środków medycznych na zwyczajne i nadzwyczajne. Opowiadam się przeciwko odrzuceniu terminu „uporczywa terapia”, jak również staram się pokazać, że klasyfikacja środków medycznych, która łączy pary pojęć „proporcjonalne/nieproporcjonalne” i „zwyczajne/nadzwyczajne”, może stanowić skuteczną pomoc w podejmowaniu decyzji o rezygnacji z uporczywej terapii zarówno dla lekarza, jak i dla pacjenta. Przedmiotem refleksji czynię wypracowaną przez Polską Grupę (...) Roboczą ds. Etyki Końca Życia definicję uporczywej terapii oraz jej zmodyfikowaną wersję. Zasadniczym kontekstem prowadzonych analiz są opinie niektórych autorów biorących udział w debatach zorganizowanych przez Polskie Towarzystwo Bioetyczne na temat uporczywej terapii oraz terapii medycznie daremnej. (shrink)

Raport wydany został przez Stowarzyszenie "Miasta w Internecie". Jego celem jest opracowanie modelu i katalogu funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Przedstawia on analizȩ badań i literatury przedmiotu, taksonomie kompetencji cyfrowych oraz projekt pomiaru funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Raport powstał w ramach „Projektu systemowego - działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego Internetu ", realizowanego przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Stowarzyszenie „Miasta w Internecie" pod hasłem POLSKA CYFROWA RÓWNYCH SZANS.

Autor rozpatruje - w kontekście dyskusji na temat eutanazji - argumenty przemawiające za stosowaniem silnych środków pozwalających uśmierzać ból i cierpienie w fazie terminalnej, jak też przemawiające przeciwko takiemu postępowaniu. W efekcie zestawienia ze sobą jednych i drugich argumentów dojść można do wniosku, że stosowanie środków uśmierzających jest zachowaniem o wiele bardziej wskazanym, aniżeli wspomaganie przy samobójstwie. Nie należy z tego jednak wyprowadzać wniosku, że jest to jedyna moralnie akceptowana opcja. Wniosek, do jakiego dochodzi autor, brzmi mniej więcej następująco: oba (...) sposoby postępowania są moralnie akceptowalne, atoli jeden z nich jest bardziej wskazany czy korzystny. Poza tym trzeba jeszcze wspomnieć o jednym: podczas gdy można wskazać racje przemawiające przeciwko temu, by obowiązkiem lekarza uczynić asystowanie przy samobójczym akcie cierpiącego pacjenta, to tak samo można wskazać racje przemawiające za tym, by zobowiązać lekarza do tego by w tych samych okolicznościach - przy założeniu, że jest to jedyny sposób uśmierzenia bólu - uczynić obowiązkiem lekarza to, by w danych okolicznościach podał pacjentowi silne środki uśmierzające ból. Autor skłonny jest nawet pójść dalej i przyznać pacjentowi prawo żądania w określonych okolicznościach podania środków uśmierzających ból w stanach terminalnych. Jedną z racji przemawiających za tym jest, według autora, żywotne zainteresowanie pacjenta tym, by w ostatnich chwilach swego życia być uwolnionym od cierpienia. (shrink)

Evaluating demographical changes in Poland and Europe at the turn of 20th century, researchers more often use the expression „family crisis”. The increase in the number of divorces and in the number of extra-marital births, prevalence of pre-marital cohabitation, as well as its increased acceptance in the society and the increase in the scope of voluntary childlessness make up such an approach to the situation. This article presents and discusses the results of a survey concerning ethical matters of family life (...) conducted in April 2010 amongst students of Lodz’s colleges. The responses were contrasted with the declared influence of Pope John Paul’s II pontificate. A vast majority of students claim to decide upon religious wedding while entering into marriage. They also declare bringing up their potential off springs in catholic tradition. The students of Lodz are also critical of abortion. It needs to be highlighted that in almost all aspects of family life people, who declared a positive influence of the teaching and life of the Polish Pope on their behaviour, more often than others supported the teaching of Roman Catholic Church. On the basis of the conducted survey it may be noticed that the students of Lodz remember about the Polish Pope and his teaching, however, do not support all of his views as far as family life is concerned. Also the majority of the students would say they belong to „the generation of JPII”. (shrink)

This paper examines the type of devotion of the early modern soldiers which was referred to as “the fearing of God”. The phenomenon started in the 1560s and continued for two centuries in the Polish and Lithuanian Duchy armies. It was based on the belief in the direct intervention of God during military action, which depended on the conduct of the soldiers. The commanders-in-chief promoted the vision of reality in which crimes were equated with sins and affected the outcome of (...) wars and battles, and even determined the safety of the soldiers themselves. The acts that were displeasing to God were to result in severe punishment during battles, while piety and good behavior guaranteed success. The analysis of this issue was conducted on the basis of normative acts issued by the commanders-in-chief, called military articles, which were supplemented by the analysis of military treaties. The paper emphasizes that this concept was promoted by all commanders regardless of denomination, including Polish Brethren, Lutherans, Reformed Evangelicals and Catholics. It was placed, as a rule, at the beginning of the military articles as an arenga, providing the basis for the validity of the criminal laws. The combination of the “fear of God” and the military law was shown to have rational justification: it guaranteed a higher discipline and morale, which could be reflected in the effectiveness of the warfare conducted. The application of this idea led to the breakdown of soldier solidarity and to the belief that the misconduct of individuals affected the fate of troops and entire armies. The most important creators of this concept include Florian Zebrzydowski, Jan Chodkiewicz and Stanisław Cikowski, and at the turn of the centuries it was developed by Jan Zamoyski and Krzysztof Radziwiłł, nicknamed Piorun. The most elaborate formula in the military articles was presented in the 17th century by Krzysztof Radziwiłł II, and a century later by Michał Kazimierz Radziwiłł. A hypothesis was also formulated that an old concept, which survived as one of the elements of Old Polish culture, was adopted to evaluate the Battle of Warsaw of 1920, which has been referred to as the Miracle on the Vistula, what was supposed to symbolize the causal role of God during the war. (shrink)

Wilhelm Roux (1850–1924) was the follower of mechanical philosophy in biological recognition. His research strategy focusing exclusively on the physical and chemical rights should be considered as strictly scientific. Reductionist perspective of organisms by Roux as closed complexes and physiological activities occuring in their range are in the completely new light of modern biology where the experimental method was introduced. In spite of the faulty methodological assumptions and the failed experimental attempt, the research attempt of Roux was the inspiration for (...) vitalist Hans Driesch. (shrink)

Vacuum Genesis and Spontaneous Emergence of the Universe from Nothing in Reference to the Classical Notion of Causality and Creation ex nihilo The article discousses philosophical and theological reflections inspired by the cosmological model of the origin of the universe from quantum vacuum through quantum tunneling and the model presented by Hartle and Hawking. In the context of the thesis about the possibility of cosmogenesis ex nihilo without the need of God the creator, the question is being raised concerning the (...) ontological status of nothingness and of the laws of nature in the aforementioned models. After pointing to the fact that they do not imply an absolute nothingness in the philosophical sense, the main objectives of both models and philosophical-theological conclusions they inspire are interpreted in the light of the classical principles of potency and act, theory of causation and chance events in nature, elements of classical theology of creation and the classification of sciences in terms of various levels of abstraction, proposed by Aquinas. Noting the fact that some cosmologists cross methodological boundaries of their science, we emphasize the role and significance of their research in a deeper understanding of the philosophical aspects of the origins of the universe, especially the role of potency in the first stages of its existence and evolution. (shrink)

The first part of the article contains a logical reconstruction and a methodological analysis of some aspects of the famous Władysław Witiwcki’s work “Faith of Enlightened”. In particular, the classifications of believers and the principles of these classifications are analyzed; methodological errors committed by Witwicki are indicated. In the second part of the text, Witwicki's distinctions are illustrated by attitudes towards God and faith represented by four representatives of the Lvov-Warsaw School: Kazimierz Twardowski, Jan Łukasiewicz, Tadeusz Kotarbiński, and Józef Maria (...) Bocheński. (shrink)

“Il n’y a pas de hors-texte”. Intralinguistic Semantics and Its Philosophical and Cognitive Consequences The aim of this paper is to present and metatheoretically analyse the model of intralinguistic semantics as set forth by Umberto Eco in his Theory of Semiotics. The distinctive feature of this system is the rejection of the realistic category of reference, understood as a correspondence of meaningful units with the extralinguistic domain of interpretation, i.e., with a class of extralinguistic semantic correlates. As a result, the (...) main idea of Eco’s theory is to replace the traditional extralinguistic semantics with the new one, in which the meaning of each unit is determined solely by its relations with the other elements of the system. Language formed in this way is semantically autonomous, intralinguistically closed and self-explaining. Analysis of Eco’s theory by means of the appropriate conceptual apparatus reveals the far-reaching philosophical and cognitive implications of his approach in studies on language, meaning and truth. (shrink)

In this article the author solves the Ship of Theseus Paradox. He gives also the axiomatic definition of genidentity.

W studium dokonano rekonstrukcji i analizy procesu pisania dwóch opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (1930–2016) powstałych w latach 1976–1993. Autor bada bruliony (rękopisy i maszynopisy) przechowywane w archiwum pisarza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Praca nad dokumentacją genezy opowiadań odbywa się przy pomocy narzędzi zaproponowanych przez francuskich genetyków tekstu (P-M. de Biasi, J. Bellemin Noël) i amerykańskiego badacza J. Bryanta (pojęcie płynnego tekstu /fluid text/). Analiza dotyczy wybranych skupisk zmian w brulionach utworów Odojewskiego – redakcje tytułu, początkowych akapitów, (...) a także skreślenia, poprawki, uzupełnienia. Punktem dojścia studium jest stwierdzenie, że toku długotrwałego aktu twórczego pisarz dąży do konstrukcji, które w sposób maksymalnie precyzyjny oddają niuanse stanów psychicznych bohaterów oraz scenerii akcji opowiadań. Akt twórczy w wykonaniu Odojewskiego jest przykładem niestabilności pisania, którego efektem są kreacje płynnych postaci. (shrink)

Artykuł jest poświęcony „unikatowości” i „osobliwości” – zarówno jako terminom, które funkcjo­nują w ramach dyskursu teoretyczno-estetycznego, jak i wyrazom odgrywającym istotną rolę w języku potocznym. Poza kontekstem estetyki i filozoficznej refleksji nad sztuką są one powszechnie wykorzystywane przez podmioty realizujące zadania z zakresu polityki społeczno-kulturalnej do promowania wydarzeń, zjawisk i obiektów, mimo iż zarówno ich etymologia, semantyka oraz pragmatyka językowa wskazują, że są problematyczne. Mają bowiem w swoje definicje leksy­kalne wpisane wartościowanie, a także nabierają dodatkowej wartości oceniającej w różnych (...) kontekstach. Ponadto, bazując na słownikowych definicjach dostrzec można, że „unikatowość” i „osobliwość” są wyrazami funkcjonującymi w rodzinie semantycznej stwarzają­cej istotne ryzyko zatarcia znaczeń poszczególnych słów, czego efektem jest także niejedno­znaczność w estetyczno-normatywnej ocenie zjawisk opisywanych za pomocą „unikato­wości” i „oso­bliwości”, nawet jeśli ujmowane są ściślej, jako terminy naukowe funk­cjo­nujących w dyskursie teoretyczno-estetycznym. Analiza źródłosłowów, charakterystyka normatyw­nego potencjału „unikatowości” i „osobliwości” oraz wyrazów, które są im pokrewne, a także podkre­ślenie roli kontekstu, w jakim występują, zestawiona z podstawowym ich zna­czeniem w wy­branych językach nowożytnych, pozwoli uwidocznić kluczowe problemy językowe w doświad­czeniu potocznym, ale również wskazać istotne z punktu widzenia zagadnień specjalistycznych różnice terminologiczne. (shrink)